Upadłość spółki z o.o. – odpowiedzialność członka zarządu

upadłość spółki
Categories: Upadłość Firmy

Członek zarządu spółki z o.o. ma obowiązek zgłosić do właściwego sądu upadłość spółki, w terminie 30 dni od dnia wystąpienia niewypłacalności spółki. Brzmi prosto ale w rzeczywistości temat jest skomplikowany. Kiedy występuje bowiem owa niewypłacalność ? Ustawa lakonicznie definiuje niewypłacalność.  Jest to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie na bieżąco regulować swoich zobowiązań pieniężnych.

Kiedy powstaje obowiązek ogłaszania upadłości spółki?

W przypadku spółki z o.o. ciężko jest nawet samemu przedsiębiorcy ocenić czy spółka utraciła już bieżącą zdolność płatniczą. Braki finansowe utrudniające regulowanie wymagalnych wierzytelności a także brak perspektyw na zysk, powinny uzmysłowić członkowi zarządu, iż powinien zastanowić się nad upadłością. Mając na uwadze trudności w należytej ocenie finansów spółki pod kątem obowiązku upadłościowego, ustawodawca wprowadza dwa domniemania prawne.

Według pierwszego, spółka może zostać uznana za niewypłacalną jeżeli zaległość w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące.

Drugie domniemanie odnosi się natomiast do całościowego obrazu majątkowego firmy. Niewypłacalność może bowiem powstać także wówczas gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku spółki. Przy czym stan ten, utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Kto powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. ?

Kilkukrotnie zgłaszali się do mnie na poradę byli członkowie spółek z o.o., którzy ponosili odpowiedzialność w związku z pełnioną w przeszłości funkcją. Na zadane im pytanie, czy próbowali składać wniosek o upadłość spółki, często słyszałem odpowiedz w stylu: „Panie mecenasie bardzo chciałem ale pozostali członkowie zarządu nie wyrazili zgody”.

Sposób reprezentacji spółki w postaci reprezentacji łącznej nie ma żadnego wpływu na obowiązek zgłoszenia wniosku upadłościowego. Jeśli zatem do składania oświadczeń w imieniu spółki, jej umowa przewiduje konieczność współdziałania przynajmniej dwóch członków zarządu łącznie (bądź z prokurentem) to ta zasada nie obowiązuje w przypadku składania wniosku upadłościowego.

Najkrócej rzecz ujmując każdy z członków zarządu ma swój własny i indywidualny obowiązek jego zgłoszenia. Oczywiście najlepiej aby członkowie byli zgodni i złożyli wspólny wniosek.

Inną kwestią jest co ma zrobić nowo powołany członek zarządu, który w chwili przyjęcia posady obejmuje funkcję w spółce już niewypłacalnej. W takim przypadku termin na złożenie wniosku upadłościowego w stosunku do jego osoby biegnie od chwili jego wyboru.

Czy inne osoby działające w imieniu spółki mają obowiązek zgłosić wniosek upadłościowy?

Tak, taką osobą jest zarządca sukcesyjny,którego rolę wyjaśniałem w innym wpisie na blogu. W przypadku powołania zarządcy sukcesyjnego obowiązek zgłoszenia wniosku upadłościowego spoczywa także na nim. Jeżeli niewypłacalność wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym zarządca został ustanowiony. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa.

Drugą osobą, która ma obowiązek ogłosić upadłość spółki jest likwidator spółki. Jeżeli w trakcie postępowania dotyczącego rozwiązywania spółki okaże się, że powstaje obowiązek ogłoszenia upadłości, likwidator odpowiada na takich samych zasadach jak członek zarządu. Prokurent spółki, którego osobę opisywałem w poprzednim wpisie, nie jest natomiast zobowiązany do złożenia wniosku upadłościowego.



Odpowiedzialność członka zarządu za niezłożenie wniosku upadłościowego spółki

Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może ponieść konsekwencje na różnego rodzaju płaszczyznach. Podlega on zatem odpowiedzialności:

a) cywilnej za zobowiązania spółki;
b)  podatkowej;
c) karnej;
d) poprzez ustanowienie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

upadłość spółki
A. Odpowiedzialność cywilna za zobowiązania spółki

Bezpośrednia odpowiedzialność za zobowiązania finansowe spółki, jest chyba jedną z najdotkliwszych konsekwencji jakie może ponieść członek zarządu, który nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości. Najpopularniejszym środkiem stosowanym przez wierzycieli spółki jest powództwo sądowe o zapłatę przeciwko członkowi zarządu oparte na art. 299 ustawy Kodeks spółek handlowych. Artykuł ten stanowi, iż w przypadku bezskutecznej egzekucji z majątku spółki członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Członek zarządu może się jednak uwolnić od odpowiedzialności za długi spółki. Musi jednak dowieść, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości. Od odpowiedzialności może się również zwolnić jeżeli wykaże, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy.

Wykazanie jednak braku winy jest bardzo trudne w sądzie. W orzecznictwie sądów przejawiały się przypadki gdy za brak uznawano długotrwałą chorobę, czy niedopuszczenie członka zarządu do informacji dotyczących spółki, pod warunkiem jednak podejmowania przez niego czynności mających zmienić ten stan. Niezgłoszenie zatem wniosku upadłościowego może prowadzić do „przejęcia” zobowiązań spółki na siebie. Oznacza to obowiązek zaspokojenia wierzyciela z całego swojego majątku prywatnego.

B. Odpowiedzialność podatkowa

Członek zarządu, który nie zgłosił wniosku upadłościowego może przejąć spółkowe zobowiązania podatkowe. Ponadto również zobowiązania wynikające z obowiązku regulowania składek na ubezpieczenie społeczne. Tutaj zasada jest podobna. Członek zarządu odpowiada za zobowiązania publicznoprawne spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się w całości (tutaj także w części) bezskuteczna a on sam nie obroni się dzięki złożeniu wniosku upadłościowego lub brakiem winy w jego zgłoszeniu.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Odpowiedzialność podatkowa może okazać się czasem równie dolegliwa jak odpowiedzialność cywilna. Urząd skarbowy nie musi bowiem prowadzić wobec spółki postępowania sądowego. Decyzja określająca obowiązek skarbowy jest bowiem od razu wymagalna i podlegająca egzekucji. Skarbówka jest zatem znacznie szybsza w działaniu niż wierzyciele z sektora prywatnego.

C. Odpowiedzialność karna

Podstawą odpowiedzialności karnej jest art. 586 ustawy Kodeks spółek handlowych. Wskazuje on, że kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Karane jest w omawianym przypadku wyłącznie niezgłoszenie wniosku o upadłość, a nie nieprawidłowe jego zgłoszenie. Zgłoszenie wniosku o upadłość np. do złego sądu lub zawierającego niewłaściwe dane nie jest karalne. Karane jest jednak złożenie wniosku o upadłość po terminie 30 dni od wystąpienia niewypłacalności.

upadłość spółki
D. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej

Ostatnią z omawianych sankcji jest możliwość orzeczenia dla osoby będącej członkiem zarządu. zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd może ustanowić ów zakaz na okres od roku do 10 lat. Zakaz ten oznacza w praktyce brak możliwości legalnego prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Ponadto brak możliwości pełnienia funkcji:

  • zarządcy sukcesyjnego;
  • członka rady nadzorczej;
  • członka komisji rewizyjnej;
  • reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia.

Zakaz ten może być ustanowiony wobec osoby, która będąc do tego zobowiązana nie złożyła w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Co ciekawe, może zostać nałożony również na osobę faktycznie zarządzającą przedsiębiorstwem. Stanie się to gdy osoba ta istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie. Jest to zatem odpowiedzialność podmiotów, które pod płaszczem pełnienia innych funkcji w rzeczywistości prowadzą i reprezentują spółkę. Przykładowo mogą być to członkowie rady nadzorczej albo prokurenci.

Upadłość spółki 2020 r.

Nowelizacja ustawy prawo upadłościowe, która obowiązuje od 24 marca 2020 r. nie przyniosła zmian w procedurze upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na skutek złagodzenia jednak wymogów upadłości konsumenckiej o taki wariant upadłości mogą się starać się z większym powodzeniem członkowie zarządów. O upadłość konsumencką będą mogli wystąpić nawet Ci członkowie zarządów, którzy nie dochowali w przeszłości obowiązku złożenia wniosku spółki. W zależności od sytuacji takiej osoby, sąd będzie indywidualnie podejmował decyzję o czasie trwania planu spłaty.




Zostaw komentarz

Zadaj pytanie online

    asd