Upadłość 2020 – Prezydent podpisał 6 września 2019 r. ustawę o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw. Ustawa weszła w życie w terminie 6 miesięcy od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw tj. 24 marca 2020 r.Wszelkie rozpoczęte do tego czasu postępowania upadłościowe będą toczyć się według starych przepisów. O podstawowych założeniach nowelizacji wspominałem już w jednym z wcześniejszych wpisów na blogu. W dzisiejszym wpisie wskażę co się zmieni, gdy ustawa wejdzie w życie.
Upadłość 2020 – główne założenia ustawy nowelizującej
Ustawę określić można mianem rewolucyjnej, gdyż zmieniła ona wiele aspektów postępowania upadłościowego. Przy czym nie chodzi tutaj jedynie o upadłość konsumencką. Głównym założeniem stojącym u podstaw jej uchwalenia jest wola ustawodawcy w przyśpieszeniu rozpoznawania spraw upadłościowych. Większą rolę niż dotychczas pełnić będzie syndyk, sprawy upadłościowe rozpoznawać będą też referendarze sądowi. Wszystko to w celu szybszego rozpoznawania wniosków upadłościowych z uwagi na stale rosnącą liczbę nowych spraw i przepełnienie sądów. Najdalej idące zmiany dotyczą jednak ułatwienia upadłości przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz warunków i trybów tzw. upadłości konsumenckiej.
Upadłość przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą – uproszczenie procedury
Jak było?
Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, upadłość przedsiębiorcy jednoosobowego od strony formalnej nie różni się zasadniczo od upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeśli przedsiębiorca przejdzie cały proces upadłościowy, może liczyć na umorzenie całości lub części zobowiązań. Jest to możliwe po wykonaniu plany spłaty jeśli sąd stwierdzi, iż złożył wniosek w terminie. To właśnie spóźnione składanie wniosków o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, jest największym problemem obecnie obowiązujących przepisów ustawy prawo upadłościowe. Jeśli upadły przedsiębiorca nie złożył wniosku w terminie, nie mógł liczyć na umorzenie zobowiązań w ramach upadłości firmowej. Ponadto wniosek o upadłość konsumencką mógł złożyć dopiero po upływie 10 lat. Nowa ustawa zmienia i uprasza procedurę upadłości przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą.
Upadłość 2020 – zasady
W procedurze upadłości przedsiębiorcy wprowadzono następujące zmiany:
1. Dochody w masie upadłości
W przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, która posiada na utrzymaniu inne osoby (np. żonę, dzieci, rodziców), do masy upadłości (czyli po prostu likwidowanego bądź potrącanego przez syndyka majątku) nie wchodzić będzie ta część dochodu upadłego, która odpowiadać będzie iloczynowi liczby osób pozostających na utrzymaniu i 150% kwoty określonej w ustawie o pomocy społecznej (na ten moment jest to kwota 316,00 zł).
2. Wyłączenie dochodu z masy upadłości
Sędzia sprawujący nadzór nad postępowaniem, będzie mógł również określić jaka pozostała część dochodu upadłego przedsiębiorcy nie będzie wchodzić do masy upadłości. Będzie to robić mając na uwadze szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu. Pod uwagę będzie brał tutaj ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia.
3. Wyłączenie przedmiotów z masy upadłości
Sędzia będzie mógł również wyłączyć określone przedmioty lub nieruchomości z masy upadłości. Stanie się tak przede wszystkim gdy ich zbycie przez syndyka będzie trudne lub kosztowne.
4. Czynsz z sumy sprzedaży
Przedsiębiorca posiadający nieruchomość, w której zamieszkuje i nie ma możliwości innego zaspokajania swoich potrzeb mieszkaniowych otrzyma z sumy uzyskanej ze sprzedaży tej nieruchomości przez syndyka, kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu podobnej nieruchomości za okres od 12 do 24 miesięcy. Kwota ta nie będzie wchodzić do masy upadłości i upadły będzie mógł ją samodzielnie rozporządzać.
5. Rozdzielność majątkowa
Małżonek upadłego (także małżonek rozwiedziony) przedsiębiorcy będzie mógł w drodze powództwa lub zarzutu żądać ustalenia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Będzie musiał jednak wykazać, że nie wiedział o podstawach do ogłoszenia upadłości zadłużonego małżonka.
6. Zmiana umowy alimentacyjnej
Syndyk będzie mógł żądać zmiany orzeczenia lub umowy w zakresie obowiązku alimentacyjnego spoczywającego na upadłym przedsiębiorcy.
7. Umorzenie zobowiązań
Najistotniejsza zmiana dotyczy jak wspominałem ułatwienia możliwości umorzenia zobowiązań. W terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego upadły przedsiębiorca będzie mógł złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym. W tym samym terminie jeśli upadły wykaże, że nie jest trwale niezdolny do dokonywania spłat w ramach planu, będzie mógł złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań bez jego ustalania. Jeśli niezdolność do spłaty nie będzie miała charakteru trwałego (np. przejściowe problemy ze zdrowiem) sąd będzie mógł zastosować tzw. warunkowe umorzenie zobowiązań. Umorzenie nastąpi w tym przypadku pod warunkiem, że w ciągu 5 lat od wydania postanowienia, upadły ani żaden z jego wierzycieli nie wystąpi o ustalenie planu w związku z ustaniem przeszkody do spłaty. W okresie tych 5 lat na upadłego nałożony będzie obowiązek składania corocznych sprawozdań ze swojej sytuacji majątkowej i zawodowej.
Sąd będzie mógł oddalić wniosek o ustalenie planu spłaty (bądź wniosek o umorzenie zobowiązań) jedynie w dwóch przypadkach:
- wobec zaistnienia sytuacji w której upadły przedsiębiorca doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub
- w przypadku gdy w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono już postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część zobowiązań.
Jeżeli jednak upadły wykaże, iż zachodzą wobec niego przesłanki słuszności lub humanitarne, sąd nie oddali jego wniosku.
8. Plan spłaty
W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty sąd będzie również ustalał, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Ponadto będzie określać w jakim zakresie nie dłuższym niż 36 miesięcy będzie miał obowiązek wykonywania planu.
Jeśli sąd ustali, że upadły przyczynił się do niewypłacalności plan spłaty będzie ustalany w przedziale od 36 do 84 miesięcy. Do tej pory przesłanka umyślności lub rażącego niedbalstwa zupełnie dyskwalifikowała możliwość umorzenia zobowiązań. Na podstawie nowych przepisów będzie ona jedynie wpływać na okres obowiązku wykonywania planu spłaty.
Upadłość konsumencka – łatwiejsza procedura, dłuższy czas wykonywania planu dla nierzetelnych dłużników
Podobne udławienia jak przedsiębiorcy otrzymują również konsumenci. Upadłość 2020 wprowadza szereg zmian dla konsumentów. Będą musieli oni składać jednak bardziej rozbudowane wnioski o ogłoszenie upadłości.
1. Wniosek o ogłoszenie upadłości
Do nowych obligatoryjnych okoliczności, które będą musieli przedstawiać w swoich wnioskach dodano:
- opis informacji o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu, w ostatnich 6 miesiącach przed dniem złożenia wniosku,
- informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach,
- informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, a których wartość przekracza 10 000,00 zł.
2.Negatywne przesłanki upadłościowe
Najistotniejszą zmianą, podobnie jak w przypadku przedsiębiorców, jest zmiana tzw. negatywnych przesłanek upadłościowych. Chodzi tutaj o okoliczności przyznające sędziemu prawo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Na podstawie aktualnych jeszcze przepisów, sądy najczęściej oddalały wniosek na podstawie stwierdzenia, że dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Sąd oddala również obecnie wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
- w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
- ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu,
- dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
- czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Upadłość 2020
Powyżej wymienione przesłanki negatywne w nowej upadłości zostaną zastąpione dwiema okolicznościami. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości:
- wobec zaistnienia sytuacji w której upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań lub,
- w przypadku gdy w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono już postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część zobowiązań.
Jest to zatem daleko idące złagodzenie negatywnych przesłanek upadłościowych. Zmiana ta znacząco wpłynie na poszerzenie kręgu osób pragnących starać się o upadłość. W stosunku do konsumenta obowiązywać również opisane powyżej zasady ustalania okresu planu spłaty. Konsument będzie mógł również starać się o warunkowe umorzenie zobowiązań.
Upadłość 2020 – podsumowanie
W artykule przedstawiłem jedynie najważniejsze w mojej ocenie zmiany. Innych niuansów nowelizacji jest naprawdę sporo i będę je szczegółowo przedstawiał i opisywał w kolejnych wpisach.
Wraz z wejściem w życie nowelizacji, każdy w tym sądy zaczną uczyć się nowych przepisów i rozwiązań. W związku z tym na początku jej obowiązywania, okresy oczekiwania na ogłoszenie upadłości mogą się znacznie wydłużyć. Nie sposób również stwierdzić, jak sądy będą podchodzić do zmienionych przesłanek upadłościowych. Nie wiadomo również czy wyznaczanie 6-letnich planów spłaty stanie się powszechnie stosowanym rozwiązaniem.
CZYTAJ WIĘCEJ!
