Czym jest stowarzyszenie? Stowarzyszenie to nic innego jak grupa osób, zainteresowanych osiągnięciem wspólnego celu. Cele założycieli mogą być bardzo różne. Ustawa prawo o stowarzyszeniach czyli podstawowy akt prawny regulujący funkcjonowanie tych organizacji, nie ogranicza katalogu potencjalnych celów stowarzyszeń. Założyciele mogą więc powołać stowarzyszenie w każdym, zgodnym z prawem celu.

Na pierwszy rzut oka stowarzyszenie jest bardzo podobne do spółki prawa handlowego. Głównym czynnikiem odróżniającym jednak stowarzyszenie od spółki jest fakt, iż stowarzyszanie nie może przysparzać zysku dla jego członków. Nie oznacza to jednak, że stowarzyszenie nie może prowadzić działalności gospodarczej. Może ją bowiem wykonywać jeśli zyski z niej pozyskiwane przekazywane są na realizację celów stowarzyszenia.

Rodzaje stowarzyszeń – stowarzyszenie zwykłe i stowarzyszenie rejestrowe

Czym różni się stowarzyszenie zwykłe od rejestrowego? Po pierwsze stowarzyszenie zwykłe to grupa raczej nieformalna. Najważniejszą różnicą jest jednak fakt, iż stowarzyszenie zwykłe nie może prowadzić działalności gospodarczej ani odpłatnej działalności pożytku publicznego. Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na działalność wyłącznie ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. Pod warunkami przewidzianymi w ustawie, może przekształcić się w stowarzyszenie rejestrowe.

Stowarzyszenie zwykłe

Stowarzyszenie zwykłe to uproszczona forma organizacyjna, do której powołania wystarczające jest zebranie minimum trzech osób. Osoby te uchwalają regulamin działalności, który jest podstawowym dokumentem określającym funkcjonowanie stowarzyszenia. Regulamin powinien wskazywać nazwę stowarzyszenia zwykłego, jego cele, teren i środki działania, siedzibę, a także dane przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie. Prawidłowo skonstruowany regulamin reguluje również sposoby nabycia i utraty członkostwa, a także sposób rozwiązania stowarzyszenia.

Stowarzyszenie zwykłe, może powołać również zarząd. W tym celu powinno określić w regulaminie tryb jego wyboru oraz uzupełniania składu, kompetencje, warunki ważności jego uchwał oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych.

Aby stowarzyszenie zwykłe mogło legalnie działać, osoby je reprezentujące muszą zgłosić jego powstanie do organu nadzorczego, który musi umieścić je w rejestrze stowarzyszeń zwykłych. Przeważnie organem nadzorczym jest starosta powiatu w którym mieści się siedziba stowarzyszenia.

Stowarzyszenie rejestrowe

Stowarzyszanie rejestrowe to stowarzyszenie, w którym jego założyciele (minimum 7 osób), decydują się na jego wpisanie do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego. Rejestr KRS jest rejestrem jawnym i powszechnie dostępnym a wpis do niego znacząco uwiarygadnia stowarzyszenie i jego władze. Jeśli stowarzyszenie pragnie w celu realizacji celów prowadzić działalność gospodarczą, podlega również zarejestrowaniu w rejestrze przedsiębiorców KRS.

Jak założyć stowarzyszenie rejestrowe?

Założyciele stowarzyszenia przygotowują statut, a następnie organizują i przeprowadzają zebranie założycielskie. Podczas niego podejmują uchwałę o założeniu stowarzyszenia, przyjmują statut i wybierają władze.

Najważniejszym aktem stowarzyszenia rejestrowego jest statut. Statut stowarzyszenia powinien określać w szczególności:

1. nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji;
2. teren działania i siedzibę stowarzyszenia;
3. cele i sposoby ich realizacji;
4. sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków;
5. władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje;
6. możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją;
7. sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz stowarzyszenia;
8. sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich;
9. zasady dokonywania zmian statutu;
10. sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

Po przyjęciu statutu stowarzyszenia a także podjęciu uchwały dot. wyboru władz stowarzyszenia, zarząd stowarzyszenia zgłasza powstanie stowarzyszenia do sądu rejestrowego, który po sprawdzeniu poprawności wniosku rejestrowego dokonuje wpisu stowarzyszenia rejestrowego.

Władze stowarzyszenia rejestrowego

Walne zebranie

Najważniejszym organem stowarzyszenia jest walne zebranie jego członków. Sposób pracy i kompetencje walnego zebrania członków stowarzyszenia powinny zostać uregulowane w statucie stowarzyszenia. Jeżeli stowarzyszenie ma wielu członków, walne zebranie można zastąpić zebraniem delegatów. Takie rozwiązanie musi zostać jednak wyraźnie przewidziane w statucie. Najczęściej określane kompetencje walnego zebrania członków to:

1. uchwalanie zmian w statucie,
2. powoływanie i odwoływanie członków innych organów stowarzyszenia,
3. udzielanie absolutorium zarządowi, czyli zatwierdzanie i zaakceptowanie prowadzonych przez zarząd działań,
4. podejmowanie uchwał o rozwiązaniu stowarzyszenia lub o połączeniu z inną organizacją,
5. podejmowanie uchwał o przeznaczeniu majątku zlikwidowanego stowarzyszenia.

Walne zebranie jest organem niejako uchwałodawczym. Organem reprezentującym stowarzyszenie na zewnątrz jest jednak zarząd. Sposób wyboru, kadencja, skład oraz sposób pracy zarządu stowarzyszenia muszą być określone w statucie danego stowarzyszenia. Zarząd stowarzyszenia podpisuje umowy w imieniu organizacji, występuje do organów publicznych, a także podejmuje decyzje odnośnie zatrudnienia i innych bieżących spraw stowarzyszenia. Członkowie stowarzyszenia, jeśli tak przewiduje statut, mogą pobierać wynagrodzenie za sprawowanie swoich funkcji.

Komisja rewizyjna

Ostatnim obligatoryjnym organem stowarzyszenia rejestrowego jest komisja rewizyjna, która powołana jest do sprawowania kontroli nad działalnością stowarzyszenia. Głównym celem komisji rewizyjnej jest zwłaszcza kontrolowanie finansów stowarzyszenia.

Podsumowanie

W zależności od założeń naszej organizacji, warto przed jej powołaniem do istnienia szczegółowo zapoznać się z prawnymi aspektami jej funkcjonowania. Oprócz stowarzyszenia zwykłego czy rejestrowego, inną formą prowadzenia działalności pozarządowej jest również fundacja, o której pisałem w innym wpisie na blogu. Przedstawiony w niniejszym artykule obraz stowarzyszeń jest jedynie wprowadzeniem w materię ich funkcjonowania. Przed podjęciem decyzji o założeniu organizacji warto skontaktować się z prawnikiem, który pomoże nam choćby w przygotowaniu statutu i innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego zgłoszenia oraz dalszego funkcjonowania stowarzyszenia.

---

---