Czy sąd może wykreślić z urzędu spółkę z rejestru przedsiębiorców? Tak, może i chodzi tu o każdy rodzaj spółki. Kiedy sąd wykreśli spółkę z rejestru?
Automatyczne wykreślenie spółki z rejestru
Sąd rejestrowy wykreśli spółkę z rejestru w następujących przypadkach:
- gdy oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzając postępowanie upadłościowe, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego;
- oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania (tzw. „ubóstwo masy upadłościowej”);
- wydano postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego lub jego umorzeniu;
- mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe;
- mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano obowiązków przedłożenia wymaganych dokumentów w postępowaniu rejestrowym.
Przyjrzyjmy się po krótce każdej z tych przesłanek.
Wykreślenie spółki z rejestru a upadłość
Możliwość wykreślenia spółki z rejestru powiązana z postępowaniem upadłościowym przewidziana jest w dwóch pierwszych przesłankach, które przytoczyłem powyżej.
Kiedy sąd oddali wniosek a kiedy umorzy postępowanie?
Z oddaleniem wniosku mamy do czynienia we wstępnej fazie postępowania upadłościowego. Nastąpi to po złożeniu wniosku, kiedy sąd po raz pierwszy decyduje czy przysługuje nam upadłość. Jeśli sąd na tym etapie stwierdzi, że zachodzą przesłanki do rozwiązania spółki bez postępowania likwidacyjnego lub zachodzi „ubóstwo masy upadłościowej” to nie ogłosi upadłości firmy ale od razu oddali wniosek.
Kiedy natomiast umorzy postępowanie z tych samych powodów? Wtedy gdy ogłosi już upadłość firmy a następnie w toku postępowania okaże się, że
- zachodzą przesłanki do rozwiązania spółki bez postępowania likwidacyjnego, lub
- majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Rozwiązanie bez przeprowadzenia likwidacji
Przepisy ustawy o krajowym rejestrze sądowym pośrednio nakładają na sąd obowiązek badania czy sytuacja danej spółki pozwala na jej rozwiązanie bez likwidacji. Od tego na jakim etapie sąd stwierdzi zaistnienie przesłanki zależy oddalenie wniosku lub umorzenie postępowania.
Kiedy sąd stwierdzi, że można rozwiązać spółkę bez przeprowadzenia likwidacji? Gdy z materiału dowodowego będzie wynikać, że spółka nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności gospodarczej. Chodzi tutaj zazwyczaj o tzw. „martwe spółki”, których działalność została wygaszona już dawno temu.
Czym jest „brak zbywalnego majątku:? Jest to sytuacja, w której spółka nie ma majątku, albo posiada wprawdzie majątek, który nie może być jednak zbyty.
Jak należy rozumieć „brak faktycznie prowadzonej działalności”? Jest to stan, w którym spółka nie prowadzi działalności gospodarczej, nie zatrudnia pracowników i nie przejawia innych aktywności biznesowych.
Ubóstwo masy upadłościowej
Sąd może oddalić/umorzyć postępowanie upadłościowe u w przypadku gdy stwierdzi tzw. ubóstwa masy upadłościowej. Chodzi tutaj o przypadki gdy majątek spółki:
- nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów,
- jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Wykreślenie spółki z rejestru a postępowania przymuszające
Sąd powinien wykreślić spółkę z rejestru także w przypadku, gdy odstępuje od postępowania przymuszającego lub gdy po jego wszczęciu zajdą przesłanki do jego umorzenia.
Czym jest postępowanie przymuszające?
Na podmioty wpisane do rejestru, nałożone są liczne obowiązki ewidencyjne. Brak ich dochowania skutkuje wszczęciem postępowań przymuszających. W ich trakcie, sąd może żądać przedłożenia stosownych dokumentów czy sprawozdań. Dokumentami takimi mogą być na przykład zaktualizowana lista wspólników, zmieniona umowa spółki czy też sprawozdanie finansowe. Jeśli spółka nie dochowa obowiązku, sąd może nałożyć na nią karę grzywny.
Wykreślenie spółki z rejestru
Sąd nie wszczyna postępowania przymuszającego, gdy na podstawie posiadanych informacji ustali, że spółka nie wykona ciążących na niej obowiązków. Nie złoży wniosku o wpis do rejestru lub dokumentów, których przedłożenie jest obowiązkowe. Gdy spółka nie ma organu uprawnionego do reprezentacji lub nie wskazała adresu siedziby, sąd powinien przyjąć, iż jest martwym podmiotem. Taki podmiot podlega wykreśleniu z urzędu.
Sąd rejestrowy wykreśli podmiot z rejestru także w przypadku gdy przystąpi już do postępowania przymuszającego. Chodzi tutaj o sytuacje gdy podjęte działania nie doprowadziły do wykonania obowiązku przez spółkę. Wówczas umorzy postępowanie przymuszające z tego powodu, iż dalsze jego prowadzenie wobec spółki byłoby bezcelowe.
Uchybienie obowiązkowi sprawozdawczości finansowej
Postępowanie o automatyczne rozwiązanie spółki powinno zostać wszczęte również wówczas, gdy mimo wezwania sądu, spółka nie składała rocznych sprawozdań finansowych za dwa kolejne lata obrotowe.
Redakcja tej przesłanki wskazuje jednoznacznie, iż sąd może z niej skorzystać tylko gdy prowadził wobec spółki postępowania przymuszające. Jeżeli spółka nie składa sprawozdań finansowych i czyni to przez dwa kolejne lata, to zachodzi uzasadnione obawa, że nie prowadzi ona już działalności oraz nie posiada majątku.
Niewykonanie pozostałych obowiązków rejestrowych
Sąd może również zlikwidować spółkę, gdy mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano innych obowiązków rejestrowych. Do takich obowiązków można zaliczyć przykładowo przedkładane aktualnych list wspólników czy innych żądanych dokumentów w postępowaniach o wpis zmian widocznych w rejestrze.
Wykreślenie spółki z rejestru – prawo czy obowiązek sądu
Zaistnienie którejkolwiek z opisywanych przesłanek, skutkuje obowiązkiem wszczęcia postępowania o wykreślenie spółki. Nie jest to zatem „opcja” dla sądu z której może skorzystać. Jest to prawny obowiązek działania sądu rejestrowego. Jego celem jest sprawowanie kontroli nad prawidłowością danych umieszczonych w rejestrze przedsiębiorców KRS. Sąd może odmówić wykreślenia spółki z rejestru tylko w przypadku gdy stwierdzi, że podmiot posiada zbywalny majątek i faktycznie prowadzi działalność.
Niestety w związku z małą liczbą sędziów w wydziałach rejestrowych i dużym obciążeniem pracy, sądy rzadko podejmują takie działania bez uprzedniego zawiadomienia.
Podsumowanie
Oprócz sądu, wykreśleniem spółki z rejestru na powyższych zasadach mogą zainteresowane również inne osoby. Mogą być to członkowie organów lub wspólnicy, którzy pozostawieni przez innych, pragną unormować swoją sytuację prawną. Są to również osoby, które chcą przystąpić do upadłości konsumenckiej. W związku z pozostawaniem w „wygasłej” spółce osobowej nie mogą bowiem skorzystać z upadłości konsumenckiej.
Jeśli zatem sąd nie wykreślił spółki z rejestru automatycznie, warto złożyć do sądu stosowne zawiadomienie. Należy w nim opisać sytuację podmiotu uzasadniającą jego wykreślenie z rejestru.
CZYTAJ WIĘCEJ!
