W dzisiejszych czasach zatory płatnicze stają się regułą. W związku z tym coraz częściej musimy wystąpić na drogę postępowania sądowego aby odzyskać przysługującą nam wierzytelność. Pozwaliśmy zatem naszego dłużnika, uzyskaliśmy wyrok sądowy, idziemy do komornika i co się okazuje? Okazuje się, że nasz dłużnik niewiele ma. Co możemy wówczas zrobić? Jednym ze sposobów odzyskania naszych pieniędzy jest nadanie na naszym wyroku klauzuli wykonalności  przeciwko małżonkowi dłużnika. Pozwoli ona sięgnąć przez komornika w egzekucji nie tylko do majątku osobistego dłużnika, ale również do majątku objętego wspólnością małżeńską. Czy coś nam to da? Czasem tak a czasem nie. Jednak zawsze warto spróbować, zwłaszcza gdy dług jest spory.

Zgoda na zaciągnięcie zobowiązania – odpowiedzialność małżonka

Co do zasady, małżonek odpowiada za zobowiązania drugiego małżonka, jeśli wyraził zgodę na zaciągnięcie przez niego zobowiązania. Dotyczy to jednak tylko sytuacji gdy małżonkowie pozostają w małżeńskiej wspólności majątkowej.

Wówczas, co do zasady wierzyciel może żądać egzekucji swojego roszczenia z majątku osobistego dłużnika a także z majątku wspólnego małżonków. Jednak do egzekucji wierzyciel musi uzyskać tzw. klauzulę wykonalności przeciwko współmałżonkowi.

W przypadku gdy małżonkowie posiadają rozdzielność majątkową, wierzyciel  nie może prowadzić egzekucji z majątku drugiego małżonka, jeżeli nie jest on współdłużnikiem.

Brak zgody na zaciągnięcie zobowiązania – odpowiedzialność małżonka

1. majątku osobistego dłużnika,
2. jego wynagrodzenia za pracę lub
3. dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności oraz z praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.

Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej (np. odszkodowanie), wierzyciel może prowadzić egzekucję z:

Ponadto jeśli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, wierzyciel może prowadzić egzekucję także ze składników przedsiębiorstwa.

Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi – tytuł egzekucyjny

Klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi nadaje się tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim. Czym jest tytuł egzekucyjny? Najczęściej możemy spotkać się z tytułami egzekucyjnymi w postaci prawomocnych:

1. wyroków sądów,
2. nakazów zapłaty, również tych wydanych przez e-sąd,
3. postanowień sądu,
4. wyroków zaocznych,
5. ugód zawartch przed sądem,

Ponadto coraz częściej możemy spotkać się z tytułem egzekucyjnym w postaci aktów notarialnych, w których dłużnicy dobrowolnie poddaje się egzekucji w tym akcie wskazanej.

Powyższe oznacza, że zanim sięgniemy do majątku wspólnego małżonków, długu będziemy dochodzić wobec małżonka dłużnika. Musimy mieć bowiem tytuł egzekucyjny wobec naszego pierwotnego dłużnika.

Dopiero po jego otrzymaniu, sąd na nasz wniosek może nadać klauzulę wykonalności także przeciwko jego małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową. Ale czy zawsze? Są pewne wymogi i ograniczenia w tym zakresie.

Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi – przesłanki

Skoro klauzula ma być wydana na małżonka dłużnika, dla jej nadania niezbędne jest zatem wykazanie przed sądem, że:

1. dłużnik pozostawał w związku małżeńskim w czasie powstania długu oraz w czasie nadania klauzuli wykonalność,
2. w czasie gdy powstał dług małżonkowie podlegali ustrojowi wspólności majątkowej,
3. wspólność majątkowa istniała w chwili wydania tytułu egzekucyjnego oraz istnieje w dalszym ciągu w chwili nadania klauzuli,

Ponadto, aby sąd wydał nam klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, musimy wykazać dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała za zgodą jego małżonka.

Warunkiem uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika jest zatem udowodnienie, że czynność, do której wierzytelność się odnosi np. sprzedaż, kredyt, pożyczka, została dokonana za zgodą tego małżonka.

Aby to wykazać możemy wykorzystać zarówno dokument urzędowy, jak i prywatny. W praktyce wystarczy, że np. małżonek wyraził swoją zgodę, składając podpis na egzemplarzach umowy, z której  wynika wierzytelność objęta tytułem wykonawczym czy złożył stosowne oświadczenie jako załącznik do umowy. Za dokument prywatny może być także uznana faktura VAT podpisana przez małżonka dłużnika.

Z doświadczenia wiem, że najlepiej taką zgodę mieć na piśmie, jako oświadczenie małżonka, jeszcze przed zaciągnięciem zobowiązania. Pozwoli to w przyszłości uniknąć niepotrzebnego sporu.

Co zrobić gdy nie jesteśmy w stanie wykazać zgody małżonka?

W sytuacji gdy, nie będziemy w stanie wykazać zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania, ustawodawca przewidział jedno rozwiązanie.

Zastosowanie znajdzie ono jednak jedynie w sytuacji gdy dług powstał w związku z prowadzonym przez dłużnika przedsiębiorstwem.  Przy czym chodzi tutaj o przedsiębiorstwo, które wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Wówczas posiadanemu przez nas tytułowi egzekucyjnemu, sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków.

Nie trzeba w tym przypadku wykazać zgody na zaciągnięcie zobowiązania przez małżonka. Wierzyciel ma obowiązek jedynie wykazać dokumentem urzędowym lub prywatnym, że dochodzony dług jest związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa jednego z małżonków.

Oznacza to jednak, że w tym przypadku zakres egzekucji będzie węży i nie będzie obejmował całości majątku wspólnego. Egzekucję będziemy mogli prowadzić wyłącznie ze składników firmy będących częścią majątku wspólnego małżonków.

Nadanie klauzuli przez sąd

Klauzula wykonalności to de facto pieczątka sądu na naszym tytule egzekucyjnym. Sąd stwierdza w niej, że małżonek odpowiada za zobowiązania określone tytułem ale jego odpowiedzialność ograniczona jest do „majątku objętego wspólnością majątkową” albo „do składników przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków”.

Sąd nie wymienia tutaj szczegółowo przedmiotów majątkowych objętych wspólnością. Przedmioty te musimy ustalić sami lub z pomocą komornika już na etapie egzekucji.

Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli jest sąd pierwszej instancji, w którym toczyła się sprawa. Jest to zatem sąd, który wydał posiadany przez nas wyrok czy nakaz zapłaty.

Uczestnikami postępowania klauzulowego są wyłącznie wierzyciel i małżonek dłużnika. Od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika sąd pobiera opłatę w wysokości 50 zł.

---

---