Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że zasadą jest, iż obowiązek alimentacyjny obciąża w pierwszej kolejności zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki) względem wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków) a nie odwrotnie. Wydawać by się mogło zatem, że alimenty względem dzieci są wyjątkiem obwarowanym dodatkowymi przesłankami, w szczególności wymogiem niemożliwości samodzielnego utrzymania.
Co do zasady jednak to dzieci obowiązane są do dostarczania środków utrzymania na rzecz rodziców. Z czego wynika ten obowiązek? Swoje źródło znajduje w jednej z podstawowych zasad kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Chodzi o zasadę wzajemnego szacunku i wspierania się rodziców i dzieci.
Kiedy rodzic może zwrócić się po alimenty do dziecka?
Przede wszystkim rodzic może wystąpić o alimenty względem pełnoletniego dziecka. Ponadto może to nastąpić wyłącznie w sytuacji gdy rodzic nie jest w stanie zaspokoić samodzielnie swoich podstawowych potrzeb życiowych tj. pozostaje w niedostatku.
Kiedy rodzic pozostaje w niedostatku? Wtedy, gdy nie jest w stanie samodzielnie ponosić kosztów własnego utrzymania, w szczególności jedzenia, mieszkania, ubrania czy leczenia. Istotnym jest jednak, że w sytuacji gdy rodzic samodzielnie doprowadził się do takiego stanu np. lekkomyślnie porzucając pracę, wpadając w chorobę alkoholową i nie podejmując leczenia, obowiązek alimentacyjny może nie zostać zasądzony.
Ile może domagać się rodzic?
To zależy od możliwości zarobkowych dziecka. Przy czym istotnym jest, że nie chodzi tutaj tylko o faktycznie uzyskiwany przez dziecko dochód. Oceniając możliwości zarobkowe, sąd bada jakie realnie dochody mógłby otrzymywać zobowiązany do alimentacji gdyby wykorzystał posiadane wykształcenie, doświadczenie i umiejętności. Dlatego też co do zasady programista, który posiada umowę o pracę opiewającą na najniższą krajową, może zostać obciążony alimentami przekraczającymi jego realny dochód. W tej branży ma bowiem możliwość podjąć lepiej płatną pracę stosownie do swoich możliwości. Należy jednak pamiętać, że sytuacja zobowiązanego do alimentacji musi być oceniana indywidualnie.
Co jednak w sytuacji gdy rodzic nie wywiązywał się z obowiązków rodzicielskich a teraz zwraca się o dostarczanie mu środków utrzymania od dziecka?
Po pierwsze alimenty nie stanowią ekwiwalentu za rodzicielskie wsparcie. Po drugie, obowiązek ten istnieje niezależnie od tego czy rodzic opiekował się dzieckiem, łożył na jego utrzymanie czy też nie uczestniczył w jego wychowaniu. Nie zawsze jednak dziecko zapłaci alimenty na rzecz rodzica. Jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, dziecko może uchylić się od ich zapłaty.
Negatywne zachowania rodzica nie mogą doprowadzić do tego by poszkodowane dziecko było zobowiązane do regulowania świadczeń na rzecz osoby ją krzywdzącej, tylko dlatego, że obowiązek ten wynika z więzów rodzinnych. Sąd za każdym razem będzie jednak badał taką sprawę indywidualnie. Dla przykładu, naruszenie zasad współżycia społecznego wystąpi, gdy kumulatywnie rodzic nieodpowiednio traktował dzieci w czasie kiedy pozostawały pod jego opieką, nie łożył na ich utrzymanie, zarówno gdy były małoletnie jak i pełnoletnie, ale gdy jeszcze się uczyły, a ponadto znęcał się nad nimi.
Inną kwestią jest obowiązek regulowania przez dzieci płatności za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej. To jednak temat na inny wpis.
ZAPOZNAJ SIĘ Z OFERTĄ
