Jak sporządzić ważny testament? Aby prawidłowo odpowiedzieć na to pytania należy zacząć od pytania precyzującego – jaki testament możesz sporządzić? Polskie prawo przewiduje aż sześć form testamentu. Najbardziej popularną formą jest zwykły pisemny testament oraz testament notarialny.
Na początek garść ogólnych praktycznych ogólnych porad. Czy można sporządzić testament z małżonkiem, lub inną osobą? Niestety nie. Nieważny będzie testament sporządzony przez dwie osoby w jednym dokumencie. Polskie prawo spadkowe nie dopuszcza wspólnych rozporządzeń na wypadek śmierci. Nie można zatem sporządzić tzw. testamentu małżeńskiego. Co istotne, testament musi zostać sporządzony zawsze samodzielnie przez spadkodawcę.
Testament zwykły pisemny (holograficzny)
Testament holograficzny to po prostu testament pisemny. Ważną informacją jest fakt, iż spadkodawca musi napisać go odręcznie. Czy ostatnią wolę można sporządzić na komputerze? Testament sporządzony w formie innej niż odręcznej będzie nieważny. Nie jest zatem dopuszczalne sporządzenie go na komputerze lub maszynie, wydrukowanie i następnie podpisanie. Istotne jest, że spadkodawca musi własną ręką spisać całą jego treść. Nie można skorzystać przy tym z pomocy innej osoby tzn. nie może go sporządzić wskazana przez nas osoba lub pełnomocnik.
Oprócz wymienionych wyżej wymogów, testament musi zawierać datę jego sporządzenia. Wskazanie daty jest wymogiem koniecznym dla prawidłowości sporządzenia dokumentu. Data może przesądzać bowiem o ważności danego testamentu, jeżeli spadkodawca sporządził więcej niż jeden testament. Wskazanie terminu sporządzenia testamentu, może również pomóc w ustaleniu czy w chwili jego sporządzania, testator posiadał pełną świadomość czynności którą potwierdza.
Oprócz wymogów ściśle formalnych, testament musi zawierać również treść. Wskazywać powinien osoby powołane do dziedziczenia oraz opcjonalnie zapisy, polecenia oraz wydziedziczenia.
Testament notarialny
Sporządza go zawsze notariusz w obecności spadkodawcy. Testament sporządzony w formie aktu notarialnego ma moc dokumentu urzędowego. Oznacza to, iż bardzo trudno jest go podważyć po śmierci tesatora. Notariusz występujący jako urzędnik państwowy ma bowiem obowiązek potwierdzić tożsamość spadkodawcy oraz fakt czy jest on zdolny do jego sporządzenia. W razie wątpliwości co do rozeznania spadkodawcy w czynności sporządzenia testamentu, notariusz może odmówić jego sporządzenia.
Po sporządzeniu testamentu, notariusz odczytuje go spadkodawcy i przedstawia do własnoręcznego podpisu przez spadkodawcę.
Testament notarialny to najbardziej pewna wersja testamentu. Przy tej formie możemy być spokojni o to że nasze rozporządzenie na wypadek śmierci będzie odpowiadać prawu.
Testament urzędowy (allograficzny)
Testament allograficzny to inaczej urzędowo potwierdzony testament ustny. Forma ta jest bardzo rzadko spotykana w praktyce. Rozbudowane wymogi formalne testamentu urzędowego sprawiają, że spadkodawcy wolą przy spisywaniu testamentu skorzystać z pomocy notariusza.
Aby taki testament był ważny musi być sporządzony w obecności dwóch świadków oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Świadkowie muszą być osobami pełnoletnimi posiadającymi pełną zdolność do czynności prawnych. Co do obecności jednego ze wskazanych powyżej urzędników to istotnym jest fakt, iż dany urzędnik musi być obecny osobiście w trakcie sporządzania testamentu. Nie może on udzielić pełnomocnictwa innemu urzędnikowi ani delegować swojego zastępcy.
Ustne oświadczenie spadkodawcy spisywane jest w pisemnym protokole zawierającym datę jego sporządzenia oraz podpisy osób obecnych. Po jego sporządzeniu jest on odczytywany spadkodawcy. Podpis na protokole musi złożyć również sam spadkodawca. Jeżeli nie może on podpisać protokołu, osoba protokołująca musi wskazać w nim przyczynę braku podpisu testatora. Testamentu allograficznego nie może sporządzić osoba głucha bądź niema.
Testamenty szczególne
Testamenty szczególne różnią się od trzech typów wskazanych powyżej. Przy czym nie różnią się tylko formą, ale też w przeciwieństwie do zwykłych testamentów można sporządzić je jedynie w ściśle określonych sytuacjach. Co najważniejsze jednak, testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego. Jedynie śmierć spadkodawcy w tym okresie powoduje, że testament szczególny zachowuje swoją ważność. Bieg terminu sześciomiesięcznego ulega jednak zawieszeniu przez czas, w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.
Wśród testamentów szczególnych wyróżniamy: testament ustny, podróżny i wojskowy.
Testament szczególny – ustny
W przypadku uzasadnionej obawy rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może wypowiedzieć testament ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Świadkowie muszą być pełnoletni oraz posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.
Aby taki testament był ważny jeden ze świadków albo osoba trzecia musi spisać ustne oświadczenie spadkodawcy. Na dokonanie tej czynności prawo spadkowe przewiduje termin jednego roku od jego wyrażenia. Spisany testament powinien zawierać miejsce i datę sporządzenia oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma. Pismo to muszą podpisać spadkodawca i przynajmniej dwaj świadkowie albo trzej świadkowie.
Jeśli ustne oświadczenie spadkodawcy nie zostało potwierdzone w opisywany powyżej sposób można je potwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem, w terminie sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.
Testament szczególny – podróżny
Podczas podróży na polskim statku morskim lub samolocie można sporządzić testament przed dowódcą lub jego zastępcą. Spadkodawca w tym przypadku musi oświadczyć swą wolę dowódcy lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków. Dowódca lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca lub jego zastępca. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy.
CZYTAJ WIĘCEJ!
