Z bieżącej obserwacji rynku i doświadczeń moich Klientów zauważam, iż wiedza prawna na temat upadłości firmy jest w naszym społeczeństwie niewielka. Przedsiębiorcom, którzy niejednokrotnie poświęcili wiele czasu, pracy, energii i pieniędzy w rozwój firmy, ciężko pogodzić się z porażką. Czasem trzeba jednak zrobić krok w tył aby w przyszłości zrobić dwa kroki do przodu. Upadłość firmy staje się wówczas konieczna.
Upadłość firmy – ciężka lecz konieczna decyzja przedsiębiorcy.
Często spotykanym scenariuszem jest sytuacja w której przedsiębiorca prowadzący nierentowną firmę, po wielu próbach wyjścia na prostą, doprowadza do całkowitego jej krachu. Przedsiębiorca próbuje ratować się zaciąganiem kolejnych zobowiązań, odwlekaniem spłaty zadłużenia względem ZUS-u czy skarbówki. Kiedy długi przeradzają się jednak z czasem w postępowania sądowe i komornicze, ciężko jest odzyskać płynność finansową. Po przekroczeniu pewnej granicy, lawina zadłużenia całkowicie grzebie przedsiębiorcę i jego firmę. Przed wspomnianym scenariuszem można uwolnić się składając w odpowiednim terminie wniosek o ogłoszenie upadłości naszego przedsiębiorstwa.
Czy upadłość firmy jest obowiązkiem przedsiębiorcy?
Teoretycznie nie można nikogo zmusić do ogłoszenia upadłości. Niezgłoszenie jednak wniosku upadłościowego prowadzi do szeregu negatywnych konsekwencji prawnych i życiowych. W określonych okolicznościach upadłość firmy jest bowiem obowiązkiem przedsiębiorcy. Co istotne, nadmienić można w tym miejscu, że sąd może w niektórych sytuacjach ogłosić naszą upadłość na wniosek wierzyciela.
Kiedy przedsiębiorca powinien zgłosić wniosek o upadłość i dlaczego jego złożenie w odpowiednim terminie jest takie istotne?
Zgodnie z przepisami prawa przedsiębiorca ma 30 dni od wystąpienia stanu niewypłacalności na zgłoszenie upadłości firmy.
Czym jest owa niewypłacalność ? Zgodnie z normatywną definicją jest to stan w którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Na różnych stronach internetowych można natknąć się na twierdzenia, iż niewypłacalność powstaje gdy opóźnienie w płatnościach przekracza 3 miesiące. Nie jest to jednak do końca prawda. Ustalenie kiedy wystąpił stan niewypłacalności, jest jednym z najtrudniejszych aspektów postępowania upadłościowego.
W uproszczeniu, niewypłacalność powstaje, gdy przedsiębiorca nie jest w stanie regulować zobowiązań z powodu braku możliwości finansowych. Przy czym nie ma również perspektyw na polepszenie sytuacji firmy. Kiedy zatem czujemy, iż utraciliśmy płynność, której przywrócenie będzie niemożliwe, należy niezwłocznie udać się do prawnika, który przeanalizuje naszą sytuację i pomoże nam w rozpoczęciu procedury upadłościowej.
Procedura upadłości przedsiębiorcy
Kiedy ustalimy już, iż nasze przedsiębiorstwo utraciło płynność, należy zgłosić upadłość firmy do sądu. Z jakich elementów składa się wniosek upadłościowy? Pierwszą częścią wniosku jest uzasadnienie. W uzasadnieniu opisujemy historię naszej firmy z uwzględnieniem naszego stanowiska co do czasu wystąpienia niewypłacalności.
Załącznikami do wniosku są kolejno:
- wykaz majątku z jego szacunkową wyceną;
- bilans rachunkowy;
- spis wierzycieli z uwzględnieniem wysokości zadłużenia;
- spis dłużników własnych;
- oświadczenie o spłatach wierzytelności w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
- wykaz tytułów egzekucyjnych i tytułów wykonawczych (wykaz wyroków i nakazów);
- wykaz zabezpieczeń na majątku.
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym przedsiębiorca regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla jego klientów.
W ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku sąd powinien podjąć stosowne działania prawne. W pierwszej kolejności sąd zabezpiecza majątek dłużnika. Jednym z najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia jest ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Nadzorca sprawuje kontrolę nad firmą do czasu orzeczenia. Wszelkie ważniejsze sprawy dot. firmy muszą być z nim konsultowane a on sam posiada daleko idące możliwości kontroli przedsiębiorstwa.
Jeżeli przedsiębiorstwo jest jeszcze aktywne i posiada majątek, sąd wyznaczy rozprawę na której przedsiębiorca własnymi słowami przybliży sądowi swoją historię. Jeżeli sąd uzna, iż z posiadanego majątku można pokryć cześć zobowiązań oraz kosztów procesu, ogłosi upadłość przedsiębiorcy.
Ogłoszenie upadłości to jednak dopiero zamknięcie początkowego etapu. Do przedsiębiorstwa wyznaczany jest bowiem syndyk, który stopniowo wygasza firmę i dokonuje likwidacji jej majątku. Jeżeli przedsiębiorca jednoosobowy współpracuje z sądem i syndykiem, może w odpowiednim czasie złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań jakie pozostały po likwidacji firmy. Oznacza to, iż po przeprowadzeniu całego postępowania, były już przedsiębiorca wychodzi z niego bez długów i może rozpocząć nowe życie.
Co w sytuacji gdy nie pozostawiamy żadnego majątku?
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, gdy nie będzie możliwości zaspokojenia wierzycieli w jakimkolwiek racjonalnym stopniu. Przy ocenie tej sąd weźmie również pod uwagę wysokie koszty postępowania, które w pierwszej kolejności pokryć musi upadły. Nie oznacza to jednak naszej definitywnej porażki.
Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości firmy i co dalej?
Jeżeli sąd oddali nasz wniosek o ogłoszenie upadłości firmy nie możemy załamywać rąk. Jeśli czujemy, że dalsze prowadzenie działalności nie ma już sensu, powinniśmy złożyć wniosek o wykreślenie naszej działalności z rejestru. Gdy przestaniemy być przedsiębiorcom, możemy starać się o ogłoszenie tzw. upadłości konsumenckiej. Szczegółowo o upadłości konsumenckiej możesz poczytać w innych moich wpisach na blogu.
W przypadku byłych przedsiębiorców, sąd bada czy w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku, były przedsiębiorca zgłosił wniosek o upadłość swojej firmy i czy uczynił to w terminie. Jeżeli zatem wniosek przedsiębiorcy został oddalony z uwagi na brak majątku, lecz został złożony w terminie, to sąd może ogłosić wobec takiej osoby upadłość konsumencką. W gorszej sytuacji są przedsiębiorcy, którzy złożyli stosowne wnioski lecz złożyli je za późno (tj. po terminie 30 dni od dnia wystąpienia niewypłacalności). Przedsiębiorcy, którzy nie złożyli w ogóle wniosków o ogłoszenie upadłości swoich firm, lecz zlikwidowali swoje przedsiębiorstwa, mają nikłe jeśli nie zerowe szanse na pomyślne rozpatrzenie wniosku o upadłość konsumencką.
Przedsiębiorcy, którzy złożyli spóźnione wnioski o upadłość swych firm, bądź którzy nie złożyli ich wcale, mogą jednak próbować ogłosić swoją upadłość w wariancie konsumenckim, powołując się na klauzulę słuszności i humanitaryzmu, o której również wspominałem już w poprzednich wpisach.
Czy warto starać się o ogłoszenie upadłości firmy?
Postępowanie upadłościowe jest niezwykle skomplikowanym i złożonym procesem. Niezależnie od przyjętego wariantu wiąże się ono zawsze z końcem funkcjonowania naszego biznesu. Podjęcie jednak odpowiednich kroków prawnych, pozwoli nam w przyszłości na ponowny start. Start już bez długów a może nawet założenie nowej działalności gospodarczej.
Jak przedstawiłem powyżej, wariantów i opcji prawnych jest sporo. Nie można jednak czekać z założonymi rękami i liczyć na cud. Cuda w biznesie zdarzają się rzadko i należy wykorzystywać te opcje, które przewidziało polskie prawo.
Upadłość firmy 2020 r.
Nowelizacja ustawy prawo upadłościowe obowiązująca od 24 marca 2020 r. w znaczącej mierze modyfikuje zasady i przebieg postępowania upadłościowego w wariancie konsumenckim. Ustawa wprowadziła jednak szereg zmian dot. upadłości przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Nowelizacja wprowadziła m.in.:
- przyznanie przedsiębiorcy prawa do uzyskania nieegzekwowalnej sumy pieniężnej pozyskanej ze sprzedaży nieruchomości przeznaczonej na jego cele mieszkalne (dotychczas prawo wydzielenia sumy odpowiadającej maksymalnie 24 miesięcznemu czynszowi przysługiwało jedynie upadłemu w upadłości konsumenckiej),
- zmniejszenie limitu zajęcia dokonywanego przez syndyka po ogłoszeniu upadłości,
- ułatwienie w stosunku do byłego przedsiębiorcy możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej (złagodzenie wymogów upadłości konsumenckiej w stosunku do byłych przedsiębiorców).
