Kwestie pochówku uregulowane są w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ustawa dotyczy głównie zakładania, utrzymywania, i zamykania cmentarzy oraz elementów technicznych związanych z pochówkiem osób zmarłych. Wskazuje również kto ma prawo do grobu oraz na jakich zasadach można dysponować miejscem na cmentarzu.

Krąg osób posiadających prawo do grobu.

Co to jest prawo do grobu? Jest to uprawnienie do pochowania w danym grobie.  Posiada je osoba, która podpisała z zarządcą cmentarza umowę o „rezerwację” kwatery. Ona w pierwszej kolejności decyduje o tym, kto może być pochowany w danym grobie. Problem pojawia się jednak po śmierci tej osoby.Prawo do grobu nie ma bowiem charakteru majątkowego, tylko osobisty. W praktyce oznacza to, że nie podlega ono zasadom dziedziczenia.

Co zatem dzieje się z prawem do grobu? Prawo to przysługuje wówczas w zastępstwie, najbliższym krewnym tej osoby tj.:
1. współmałżonkowi,
2. krewnym zstępnym,
3. krewnym wstępnym,
4. krewnym bocznym do 4 stopnia pokrewieństwa,
5. powinowatym w linii prostej do 1 stopnia.

Zasady dysponowania grobowcem po śmierci pierwotnego dysponenta.

Pochowanie w grobowcu kolejnej zmarłej osoby nazywa się dochówkiem. Po śmierci pierwotnego dysponenta prawa do grobu, generalnie każda z wymienionych powyżej osób może samodzielnie nim dysponować i decydować, kto ma w nim pochowany.  Co do zasady, można stwierdzić, że w tym wypadku obowiązuje zasada „kto pierwszy ten lepszy”. Jednak w przypadku konfliktu, osoby te mogą również skierować sprawę do sądu. Wówczas sąd rozstrzygnie, czyich dóbr osobistych prawo do grobu dotyczy bardziej i to ta osoba będzie uprawniona do dochówku.

Skąd administrator cmentarza wie, kto jest uprawniony do dochówku?

Gdy do biura cmentarza przyjdzie ciocia zmarłego dysponenta, z prośbą o dochówek zmarłego wujka, administrator cmentarza co do zasady nie będzie miał jak sprawdzić, czy osoba ta rzeczywiście jest uprawniona do dochówku. W praktyce niektórzy zarządcy cmentarzy sprawdzają pokrewieństwo, najczęściej poprzez nałożenie obowiązku złożenia oświadczenia o pokrewieństwie. W skrajnych przypadkach, w biurach cmentarzy możemy być też poproszeni o przedłożenie świadectwa urodzenia, małżeństwa czy zgonu.

Sam w praktyce spotkałem się z kuriozalną sytuacją, gdy w rodzinnym grobie mojego klienta pochowana została obca osoba. Gdy rodzina klienta zorientowała się, że ktoś się podszył się pod któregoś z jej członków, skierowała sprawę do sądu. Czy można żądać ekshumacji takiego zmarłego? Teoretycznie tak, ale w praktyce sądy, z uwagi na cześć zmarłego nie orzekają ekshumacji a jedynie odszkodowanie.

Kiedy stracimy prawo do grobu?

W momencie, kiedy rodzina przestanie uiszczać opłaty za przedłużenie ważności grobu, zarządca cmentarza ma prawo do dokonania ekshumacji pochowanego w nim zmarłego i udostępnienia miejsca innym. Nie dzieje się to jednak od razu. Okres karencji wynosi w tym wypadku pięć lat.

Sprzedaż grobowca w świetle przepisów prawa.

Istotnym jest, że tylko nagrobek i ciało, które jest pochowane w grobie należy do rodziny. Miejsce pod grobowcem jest mieniem komunalnym. Oznacza to, że co do zasady sprzedaż miejsca na cmentarzu jest niespuszczalna. Wyjątkowo, jeżeli grób (pod którym rozumiemy nagrobek) jest pusty i przedstawia jakąś wartość majątkową, a regulamin konkretnego cmentarza na to pozwala, to nie ma przeciwwskazań prawnych co do zawarcia umowy przed notariuszem, który poświadczy przekazanie w dyspozycję osobie trzeciej miejsca pod grób.

Czytaj więcej: https://radca-franczak.pl/2019/01/03/kaucja-gwarancyjna—zabezpieczenie-roszczen-zwiazanych-z-usunieciem-wad/