Po wydaniu postanowienia o ogłoszenia upadłości konsumenckiej,  przydzielony do upadłego syndyk ma za zadanie spieniężyć majątek dłużnika tzw. masę upadłości. Po zakończeniu likwidacji majątku i upływie terminu do zgłaszania wierzytelności, syndyk przesyła do sądu upadłościowego projekt planu spłaty na rzecz poszczególnych wierzycieli. Co to jest plan spłaty? Plan spłaty to nic innego jak sądowa konsolidacja zgłoszonych wierzytelności w jedną miesięczną ratę.

Plan spłaty w upadłości konsumenckiej

Jak było już wskazane powyżej, co do zasady syndyk przesyła projekt planu spłaty do sądu upadłościowego z własnej inicjatywy. Dotyczy to tzw. postępowania uproszczonego. Natomiast jeśli postępowanie upadłościowe toczy się na tzw. zasadach ogólnych, to upadły musi złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty do sądu.

W przypadku postępowania uproszczonego, przed złożeniem przez syndyka projektu planu spłaty do sądu, upadły może zająć stanowisko co do propozycji syndyka.  Swoje opinie mają prawo złożyć również wierzyciele, których wierzytelności zostały poprawnie zgłoszone w toku postępowania upadłościowego. Na podstawie projektu oraz stanowisk upadłego i wierzycieli ostateczną decyzję w przedmiocie ustalenia planu spłaty, podejmuje sąd. Na życzenie upadłego lub wierzyciela, przed podjęciem ostatecznej decyzji sąd może przeprowadzić rozprawę.

Ustalając plan spłaty, sąd na podstawie informacji uzyskanych od syndyka bada przyczyny niewypłacalności oraz czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień. Jeśli upadły nie przyczynił się do swojej upadłości wówczas maksymalny plan spłaty zostanie określony w wymiarze do 36 miesięcy. Jeśli natomiast dłużnik swoim działaniem przyczynił się do swojej niewypłacalności, górna granica planu spłaty może wynieść nawet 84 miesiące.

Wyznaczając kwotę miesięcznej spłaty sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego a także ponoszone przez niego koszty. Chodzi przede wszystkim o koszty utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu a także potrzeby mieszkaniowe. Na wysokość miesięcznej raty wpływ ma również stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym oraz wysokość niezaspokojonych wierzytelności.

Zatwierdzenie planu spłaty kończy postępowanie upadłościowe i jest najczęstszym rozstrzygnięciem stosowanym przez sądy upadłościowe. Zdarza się jednak, że Syndyk zamiast propozycji planu może zawiadomić sąd, iż wobec upadłego zachodzą przesłanki do:

• odmowy ustalenia planu i umorzenia postępowania upadłościowego;
• natychmiastowego umorzenia zobowiązań bez planu spłaty;
• warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty.

Plan spłaty – prawa i obowiązki upadłego w okresie wykonywania planu spłaty

1. Wykonywanie planu spłaty

Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty, syndyk nie sprawuje już nadzoru nad upadłym. Głównym obowiązkiem upadłego staje się natomiast wykonywanie planu czyli terminowe opłacanie zasądzonej kwoty na rzecz wymienionych w planie wierzycieli. Co do zasady, upadły z uwagi na sankcyjny charakter planu spłaty, nie ma możliwości dokonywania nadpłat czy też jednorazowej całościowej spłaty. W wyjątkowych sytuacjach w ramach planu spłaty sąd może jednak zezwolić na wcześniejsze spłacenie danego wierzyciela jeśli dłużnik będzie chciał z takiej formy skorzystać.

2. Obowiązek sprawozdawczy

Oprócz terminowej spłaty na upadłego nałożono także obowiązek sprawozdawczy. Upadły w trakcie wykonywania planu spłaty jest zobowiązany raz do roku składać sądowi stosowne sprawozdanie. Upadły powinien wykazać w nim osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe. Do sprawozdania upadły powinien załączyć kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego.

3. Dysponowanie majątkiem

Po ustaleniu planu spłaty upadły nie może w pełni swobodnie dysponować swoim majątkiem. Nie może on bowiem dokonywać takich rozporządzeń majątkowych, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli. Czynności, które mogłyby pogorszyć zdolność upadłego do wykonania planu spłaty, podlegają zawsze indywidualnej ocenie. Jeśli upadły chce dokonać sprzedaży lub darowizny ze swojego majątku powinien uzyskać wcześniejszą zgodę sądu.

4. Działalność gospodarcza

W okresie wykonywania planu spłaty upadły może otworzyć i prowadzić działalność gospodarczą. Z uwagi jednak na jej planowany charakter, upadły powinien mieć na względzie, iż jeżeli w jej ramach będzie prowadził działalność handlową (a nie stricte usługową) na rozporządzanie majątkiem powinien uzyskiwać każdorazowo stosowną zgodę sądu.

Zmiana, uchylenie i wykonanie ustalonego planu spłaty

Plan spłaty – zmiana

Raz ustalony plan spłaty nie ma charakteru stałego. Jeśli możliwości upadłego nie pozwalają mu na dalsze terminowe wykonywanie planu spłaty, może wystąpić do sądu ze stosownym wnioskiem. Upadły może zawnioskować o prolongatę spłaty na okres maksymalnie 18 miesięcy lub o zmniejszenie miesięcznej kwoty raty. W wyjątkowych sytuacjach, gdy pogorszenie się sytuacji upadłego jest nieodwracalne, sąd może nawet umorzyć zobowiązania upadłego bez dalszego wykonywania planu.

Plan spłaty może ulec również zmianie na wniosek wierzyciela. W przypadku poprawy sytuacji majątkowej upadłego, wierzyciel może wystąpić o zwiększenie miesięcznej kwoty spłaty. Aby jednak sąd zdecydował się na taką zmianę, przyczyną polepszenia się sytuacji upadłego nie może być zwiększenie się otrzymanego wynagrodzenia za pracę. Przesłankami zwiększenia planu spłaty nie może być zatem awans czy też zmiana pracy na lepiej płatną. Przyczynami prowadzącymi do zwiększenia planu spłaty może być natomiast otrzymanie przez upadłego spadku, darowizny czy też nagrody. Majątek upadłego w trakcie wykonywania planu spłaty nie podlega już likwidacji. Jeśli w trakcie wykonywania planu spłaty, upadły otrzyma w spadku nieruchomość, to nie zostanie ona sprzedana na rzecz jego długów. Fakt otrzymania nieruchomości i możliwość jej potencjalnego wynajęcia może spowodować jednak zwiększenie się miesięcznej kwoty spłaty.

Plan spłaty – uchylenie

W określonych w ustawie przypadkach plan spłaty może zostać uchylony przez sąd. Jest to skrajnie niekorzystna dla upadłego sytuacja, gdyż uchylenie planu powoduje de facto zniweczenie całej upadłości konsumenckiej. Sąd może uchylić plan spłaty w przypadkach gdy upadły:

• nie wywiązuje się z obowiązku dokonywania terminowych spłat wierzycieli;
• nie złożył w terminie rocznego sprawozdania z wykonywania planu lub w złożonym planie zataił osiągane przychody i nabyty majątek;
• w trakcie wykonywania planu spłaty rozporządzał swoim majątkiem bez zgody sądu upadłościowego;
• w trakcie postępowania ukrywał majątek lub czynność prawna upadłego została uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Wykonanie planu spłaty

Po spłaceniu ostatniej zasądzonej w ramach planu kwoty, sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości. Umorzeniu podlegają również wierzytelności niezgłoszone w toku postępowania upadłościowego a które istniały w dniu ogłoszenia upadłości.

---

---